Tái sử dụng khẩu trang đúng cách

Chuyên gia cho rằng, trước diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19, khi chưa có vaccine và thuốc kháng virus đặc hiệu, để phòng nhiễm bệnh mỗi cá nhân cần phải tuân thủ chặt 3 nguyên tắc: 

+ Giữ khoảng cách an toàn xã hội: Khoảng cách an toàn tối thiểu là 2m với người bên cạnh. Từ bỏ thói quen bắt tay, thói quen ôm hôn khi gặp mặt. Không tụ tập đông người, không đến những nơi công cộng, không đi tàu xe, không đến bệnh viện nếu đó không phải là những tình huống bắt buộc. 

+ Thiết lập rào cản vật lí: Đeo khẩu trang đúng cách và thực hành rửa tay bằng xà phòng thông thường hoặc dung dịch sát khuẩn là cực kì quan trọng để phòng nhiễm SARS-CoV-2. 

+ Không tiếp xúc với tác nhân có nguy cơ gây bệnh: Cụ thể, người bệnh đã xác định, người nghi ngờ lây nhiễm, người có nguy cơ lây nhiễm. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc phải sử dụng các biện pháp phòng vệ như đeo khẩu trang phòng độc hoặc khẩu trang y tế, mặc quần báo bảo hộ. 

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn nhiều dữ liệu quan trọng quanh câu chuyện về chiếc khẩu trang.

Tác hại của việc tái sử dụng khẩu trang không đúng phương pháp

Một chiếc khẩu trang N95 hay khẩu trang y tế để đạt được tiêu chuẩn chống virus cần có "lớp lọc" để hấp phụ và chặn các hạt siêu mịn (aerosol) nên chúng được chế tạo bằng các sợi siêu mịn từ vật liệu polypropylen. Vật liệu polypropylen có dạng sợi vi mỏng, mỏng hơn mười lần so với tóc, vào khoảng 2µm. Những sợi này không chịu được nhiệt độ cao. Ở điều kiện hơn 80°C, các sợi polypropylen sẽ co lại và biến dạng, tạo ra những lỗ hổng và giảm hoặc mất khả năng ngăn chặn các hạt siêu mịn.

Theo yêu cầu kĩ thuật, phải đảm bảo thông gió thoải mái trong khi vẫn cản được các hạt siêu mịn chứa virus, vì thế mà khả năng chống hút của khẩu trang y tế với áp lực không thể vượt quá 343 Pascals. Để tăng hiệu quả hấp phụ hạt siêu mịn chứa virus, vật liệu lọc cần phải "xử lý điện" để tạo nên một lượng điện tích nhỏ. Như vậy, dù cho khẩu trang vào nồi nước đun sôi, cho vào nồi hấp ở nhiệt độ cao, về nguyên tắc virus SARS-CoV-2 sẽ bị tiêu diệt hoàn toàn, nhưng lớp màng lọc khẩu trang bị biến tính về cấu trúc sợi polypropylen và mất khả năng tích điện. Khẩu trang giảm hoặc thậm chí mất khả năng ngăn chặn virus xâm nhập.

Một số nhà nghiên cứu hi vọng sử dụng lò vi sóng để tiêu diệt virus bằng cách phun một ít nước lên khẩu trang N95 rồi cho vào lò vi sóng quay khoảng 1 phút [1][2], nhưng kỹ thuật này thực sự không có hiệu quả. Lí do, khẩu trang có thể bị cháy, các giọt nước hấp thụ năng lượng từ sóng viba làm tăng nhiệt độ lên rất cao sẽ gây biến tính sợi polypropylene. Virus kích thước siêu nhỏ cỡ nanomet có thể không nằm trong giọt nước nên không nhận đủ năng lượng từ vi sóng để bị ảnh hưởng, nghĩa là virus ít bị phá hủy.

Nghiên cứu của nhà sản xuất cho thấy, khẩu trang N95 và khẩu trang y tế luộc trong nước, hấp, sấy, khử trùng bằng cồn, chiếu tia cực tím, hay cho vào lò vi sóng quay khả năng ngăn chặn virus từ 95% giảm xuống còn 60% tương đương với khẩu trang vải mà thôi.

Theo BS Phúc, sản xuất khẩu trang có công đoạn khử trùng bằng khí ethylene oxide. Điều này chỉ có thể thực hiện ở cơ sở sản xuất khẩu trang mà người dân không thể làm được. Hơn nữa, khẩu trang liên tục hấp thụ hơi nước do cơ thể con người thở ra trong quá trình sử dụng. Hơi nước sẽ làm mất dần các điện tích của lớp lọc nên giảm khả năng hấp phụ. Vì vậy, nhà sản xuất không được phép dùng khẩu trang cũ để khử khuẩn theo phương pháp này rồi tái sử dụng.

=>>> Kết luận: Thay vì tái sử dụng khẩu trang y tế thì hãy sử dụng khẩu trang vải giặt luôn sau mỗi lần sử dụng.

Khi sử dụng xong các loại khẩu trang này, bạn cần vứt đi và vứt đúng nơi quy định. Không nên cố gắng tái sử dụng các loại khẩu trang dùng 1 lần này, vì không những chúng không đảm bảo tính khử khuẩn, mà bạn còn vô tình làm giảm hiệu quả ngăn chặn virus của chúng. Điều này khiến cho nguy cơ nhiễm bệnh khi bạn đeo các loại khẩu trang này tăng lên.

Khẩu trang vải thông thường – một phương án phổ biến

Cách vệ sinh khẩu trang vải đúng cách

Theo CDC, để vệ sinh chiếc khẩu trang vải của bạn, rất đơn giản, bạn hãy giặt và phơi nó ngoài ánh nắng. Điều này sẽ giúp làm sạch và khử các loại vi khuẩn ẩn nấp trong chiếc khẩu trang. Không nhất thiết phải sử dụng nước nóng để giặt nhưng hãy đảm bảo bạn sử dụng nước giặt và nước xả. Bạn nên chọn loại nước giặt và nước xả có tính khử khuẩn và kháng khuẩn để tăng tính đảm bảo cho khẩu trang vải của bạn. Nếu không có máy giặt, bạn có thể giặt tay. [3]

- Giặt máy:

+ Cho khẩu trang của bạn vào quần áo giặt thông thường
+ Sử dụng nước giặt và nước xả và chạy chu trình giặt xả thông thường
+ Đem phơi nắng hoặc sấy ở nhiệt độ cao nhất

- Giặt tay: 

+ Ngâm khẩu trang trong dung dịch nước giặt trong năm phút
+ Vò khẩu trang và xả lại thật sạch bằng nước hoặc ngâm nước xả vải
+ Đem phơi nắng hoặc sấy ở nhiệt độ cao nhất

Bạn có thể bảo quản những chiếc khẩu trang vải của mình tạm thời để sử dụng lại sau này. Bạn nên bảo quản chúng ở nơi khô thoáng, tránh tình trạng ẩm thấp sẽ làm cho các vi khuẩn có hại phát triển. 

Hạn chế khi dùng khẩu trang vải?

Theo các thí nghiệm của các nhà khoa học, khẩu trang vải hoặc các loại khẩu trang tự may khác thường ko vừa với khuôn mặt người sử dụng. Tỷ lệ vừa vặn với khuông mặt của khẩu trang vải thường chỉ bằng 1 nửa khẩu trang y tế hoặc N95. 

Các loại khẩu đều giảm đáng kể số lượng vrus phát tán ra ngoài, mặc dù khẩu trang y tế có hiệu quả ngăn chặn sự lây truyền cao hơn gấp 3 lần so với khẩu trang vải.

Phát hiện của họ cho thấy rằng khẩu trang vải hoặc khẩu trang tự may chỉ nên được coi là biện pháp cuối cùng để ngăn ngừa lây truyền giọt từ những người bị nhiễm bệnh, nhưng sẽ tốt hơn là hoàn toàn không có biện pháp bảo vệ. [4] 

=>>>Kết luận:

Vậy chúng ta có thể thấy, khẩu trang vải và các loại khẩu trang tự may có hiệu quả sự phát tán hoặc xâm nhập của virus tuy rằng hiệu quả chưa cao bằng các loại khẩu trang dùng 1 lần. Nếu trường hợp không thể mua được những loại khẩu trang dùng 1 lần phù hợp nhu cầu của bạn, bạn có thể sử dụng khẩu trang vải. Ngoài ra bạn hoàn có thể vệ sinh và tái sử dụng các loại khẩu trang vải này bằng cách giặt chúng với các loại nước giặt có tính năng khử khuẩn, kháng khuẩn.

Nguồn tham khảo: 

[1] Summer Epps, (July 9, 2020), Study: Sterilize N95 Masks With a Microwave, WebMD Health News,webmd.com/lung/news/20200709/study-sterilize-n95-masks-with-a-microwave

[2] Debbie Lord, Cox Media Group National Content Desk, (April 16, 2020 at 8:28 am PDT), Coronavirus fact check: Is microwaving a fabric mask a good way to sanitize it?, KIRO7, kiro7.com/news/trending/coronavirus-fact-check-is-microwaving-fabric-mask-good-way-sanitize-it/VVDB4NUKFNE5ZBZLPIVUEDAHME/

[3] National Center for Immunization and Respiratory Diseases (NCIRD), Division of Viral Diseases, (Last Updated Aug. 13, 2021), Your Guide to Masks, CDC, cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/about-face-coverings.html

[4] Anna Davies, Katy-Anne Thompson, Karthika Giri, George Kafatos, Jimmy Walker, Allan Bennett, (2013 Aug;7(4):413-8), Testing the efficacy of homemade masks: would they protect in an influenza pandemic?, National Center for Biotechnology Information, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24229526/